Nigheadaireachd

English version

"A' nighe an aodaich, aca a-muigh aig an doras. Bhiodh iad ga dèanamh, 's dòcha a h-uile latha no a h-uile darna latha."

Ris an nigheadaireachd, a' cleachdadh tuba a chaidh a dhèanamh à bharail fiodha, Cinn a' Gàrraidh, Mòrar, 1905

" 'S e "basgaid" a tha seo. Prais, bhiodh iad ga cleachdadh airson dathadh cuideachd. 'S e "tuba" a bhiodh againn air siud, "tuba fiodh".
"Barailean, tha mi creidsinn, feumaidh gum bhiodh iad a' tighinn dhachaidh le stuth air choireiginach. 'S bhiodh iad gan faighinn às na ceannaichean, tha mi creidsinn, na barailean. Tha cuimhne a'm orra a bhith aca, tha. Bhiodh iad aca. Bha iad aig Mòr Chaimbeul, cuideachd, a' stampadh a' chlò, bha iad aice-se, bha, a' stàmpadh a' chlò airson luadhadh.

Boireannaich ris an nigheadaireachd a' stampadh aodaich no phlaideachan ann an tuba fiodha air a dhèanamh à bharail a chaidh a gheàrradh an an dà pìosan, An t-Eilean Sgitheanach, 1910

"Nuair nach biodh iad gan feumachdainn, bhiodh iad gan lìonadh le uisge, neo nan tiormachadh iad, bha iad air tuiteam às a chèile. Cha robh iad ach air an cumail le chèile leis na bannan a bha seo timcheall orra, 's nan tiormachadh iad cus, thuiteadh iad às a chèile. Bhiodh iad gam fàgail làn uisge airson gum fuiricheadh iad ... gu'm biodh iad dìonach.

"Cha bhiodh iad a' bruich nam plaideachan idir, bhiodh iad a' teasachadh an t-uisge an a-sheo. Bhiodh iad gan nighe anns an tuba seo, bhiodh iad an uair sin gan cur ann a-sheo. 'S dòcha gum biodh dithis aca, tha mi a' creidsinn, bhiodh iad gan lìonadh seo leotha. Bhiodh iad a' falbh daoine air gach taobh dheth, 's gan toirt dhan abhainn, 's a' cur uisge fuar orra, a' toirt às an t-siabain san abhainn.
"Bhiodh iad an uair sin gan cur air todhair ... "a' cur air todhair" a bha aca air. Is dòcha uaireannan bha iad a' fàs buidhe, ma bha cus grian ann, ach an t-alt aca bha e math. Nam biodh i blàth 's grianach, is ann a bhiodh iad a' fàs buidhe. 'S e plaideachan a bha air a dèanamh le clò. Nuair a bha iad a' nighe nam plaideachan, bhiodh iad gan sgaoileadh a-mach air cnoc, agus bhiodh iad a' smaoineachadh gun robh an t-alt a' dèanamh geal na bu gile. Bhiodh iad gan sgaoileadh a-mach, siotaichean. Bhiodh iad a' cur siotaichean geala ann cuideachd, airson mar gum biodh, gun robh e gan dèanamh na bu gile.

Boireannaich ris an nigheadaireachd, An t-Eilean Sgitheanach, 1910

"Siud againn cuideachd, 's e mar gum biodh "aluminium" a bh' annta siud. 'S e "bath" a bh' againn orra, fhios a'd, 's "handle" aig gach ceann dheth. Bha iad eadar-dhealaichte dhan tuba, tuba fiodh, 's e an fhear eile dhiubh siud, airson nighe nam plaideachan."
Na Hearadh 2002

A' nighe nam plaideachan, Beàrnaraigh, Leòdhas, 1959

 


Duilleag sgrìobhte le Frances Forrest
Dealbhan bho SCRAN
2002-08-16